Suknia fałdzista, bo tak fachowo nazywa się togę, czyli urzędowy strój sędziów, adwokatów i radców prawnych, swoją historią sięga początków XX wieku

Pierwsze wzmianki o todze pojawiły się w uchwale Krakowskiej Izby Adwokackiej w 1889 roku, a oficjalnie została ona wprowadzona na ziemie polskie Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 17 czerwca 1904 roku.

Wówczas, wedle obowiązujących przepisów, ubiór urzędowy mieli nosić adwokaci, kandydaci  adwokaccy oraz obrońcy. „Ubiór urzędowy składał się, podobnie jak sędziowski, z czarnej togi i biretu. Toga z lekkiej materyi wełnianej, jest suknią fałdzistą, z przodu do zapinania, z otwartymi, około 50 cm szerokimi rękawami i obszyciem z tej samej materyi w rodzaju kołnierza, w tyle szerokim, około 22 cm, okrągłem, z przodu zbiegającym się w ostre wycięcie na szyję a opatrzone na dolnym brzegu szerokim na 6 cm pasem aksamitnym”. Wspomniany biret był wkładany tylko w nielicznych sytuacjach, jak na przykład podczas ogłoszenia wyroku albo podczas odbierania przysięgi.

Toga nie była pierwszym symbolem adwokatury.

1 kwietnia 1924 roku jako symbol adwokatury została wprowadzona odznaka. Składała się ona z fioletowej wstęgi, na której był umieszczony orzeł, otoczony złotym wieńcem laurowym, na dole zaś znajdował się napis: Prawo, Ojczyzna, Honor.

Toga pojawiła się dopiero w 1929 roku. Strojem urzędowym adwokatów stała się za sprawą Naczelnej Rady. Ona też ustaliła zasady noszenia togi. Adwokaci mogli ją zakładać tylko w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, sądami apelacyjnymi i okręgowymi. Biret musiał znajdować się na głowie adwokata podczas wygłaszania przez niego mowy obrończej.

Wedle ustawy adwokackiej, która weszła w życie w 1932 roku, niezależnie od wzrostu adwokata, toga zawsze miała sięgać 25 cm ponad kostki. Jej cechą charakterystyczną były kontrafałdy: 7 z tyłu, a od 7 do 9 na rękawach. Ważne było również jej wykończenie. Była obszyta stebnówką o szerokości 0,5 cm. Dopełnieniem był czarny żabot.

Po II wojnie światowej zaprzestano używania biretu. Następnie od 1956 roku Ministerstwo Sprawiedliwości nakazało adwokatom noszenie togi z żabotem koloru ciemnozielonego.

Toga jest strojem urzędowym, który noszą nie tylko adwokaci. W zależności od pełnionej funkcji, togi posiadają różne kolory żabotów:

– fioletowy – ten kolor zarezerwowany jest dla sędziów

– biały i czerwony – sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, którzy dodatkowo noszą birety

– niebieski – zarezerwowany jest dla radców prawnych

– błękitno-szary – radcy prawni Prokuratorii Skarbu Państwa, którzy przed Sądem reprezentują interesy Skarbu Państwa

– czerwony – noszą go prokuratorzy

– zielony – zarezerwowany dla adwokatów

MG