Śledztwo a dochodzenie – te pojęcia często używane są zamiennie, co niestety jest błędem. Czy wiesz, dlaczego?
7 lipca 2019
Z postępowaniem karnym związanych jest szereg pojęć języka prawnego, które oznaczają konkretne instrumenty i instytucje istniejące w procesie karnym. W mowie potocznej, ale także tej, której używa się w mediach, nierzadko upraszcza się niektóre pojęcia, czasem nawet stosując je niestosownie do ich znaczenia. Tak też bardzo często ujrzeć można, że używa się zamiennie lub błędnie pojęć śledztwo i dochodzenie. Nie są to oczywiście synonimy. Czym więc się różnią?
Zarówno śledztwo jak i dochodzenie, odnoszą się do postępowania przygotowawczego, czyli tego, które poprzedza etap sądowy postępowania. Postępowanie przygotowawcze rozpoczyna się w momencie, gdy organ uprawniony do jego wszczęcia wyrazi uzasadnione podejrzenie, że doszło do przestępstwa.
Postępowanie przygotowawcze jest etapem, w którym uprawnione organy, w znacznym uproszczeniu, próbują m.in. zbadać czy doszło do przestępstwa, wytypować sprawcę, zebrać dowody, a tym samym zgromadzić informacje będące podstawą do sporządzenia aktu oskarżenia (albo wniosku o warunkowe umorzenie postępowania). W zależności od okoliczności wymienionych w ustawie, postępowanie przygotowawcze prowadzi się w dwóch formach, tj. śledztwo i dochodzenie.
Dochodzenie
Dochodzenie prowadzi się w odniesieniu do „mniej poważnych” przestępstw. Dochodzenie prowadzi co do zasady policja, a nadzór nad nim prowadzi prokurator, który — jeżeli zechce — może stać się organem prowadzącym. Policja albo inny organ, który na mocy przepisów szczególnych może prowadzić dochodzenie, sporządza akt oskarżenia, który, po zatwierdzeniu przez prokuratora wpływa do sądu. Oskarżycielem publicznym, co oczywiste, na etapie sądowym jest prokurator, którego nieobecność na rozprawie nie wstrzymuje biegu postępowania. Sąd może jednak uznać, że obecność prokuratora jest obowiązkowa.
Jak widać, dochodzenie prowadzi się w wypadku „mniej poważnych” przestępstw.
Śledztwo
Śledztwo prowadzone jest przez prokuratora, który może zlecić wykonanie niektórych czynności policji i innym uprawnionym do tego organom. Organem nadzorującym śledztwo jest prokurator nadrzędny (przełożony prokuratora prowadzącego). Akt oskarżenia musi być sporządzony przez prokuratora, którego obecność na rozprawie jest obowiązkowa. Postępowanie przygotowawcze zakończone w formie śledztwa bardzo często rodzi inne obowiązki, ale także uprawnienia. W znacznym uproszczeniu można stwierdzić, że śledztwo prowadzi się w wypadku najpoważniejszych spraw, jeżeli można w ogóle takiego określenia używać.
Udzielenie odpowiedzi na pytanie „kiedy prowadzi się śledztwo?” połączone jest również z właściwością sądu. Można oczywiście stwierdzić, że prowadzi się je w sprawach, w których nie prowadzi się dochodzenia, ale jest to stwierdzenie nieprecyzyjne.
Śledztwo prowadzi się we wszystkich sprawach, w których dla rozpoznania sprawy w postępowaniu jurysdykcyjnym właściwym sądem pierwszej instancji jest sąd okręgowy.
źródło: bezprawnik.pl